Ψυχολογική Υποστήριξη παιδιού Ενηλίκου - Παναγιωτοπούλου Αγγελική

ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ypostirixi.net

Ψυχολογική Υποστήριξη παιδιού Ενηλίκου - Παναγιωτοπούλου Αγγελική

Σχέσεις Οικειότητας: Πως ο πρωταρχικός συναισθηματικός δεσμός επηρεάζει τις σχέσεις μας

16.11.2017

Ο συναισθηματικός δεσμός και το είδος προσκόλλησης που ένα βρέφος θα αναπτύξει με την/τον φροντιστή του είναι αποτέλεσμα όλων των πρώιμων εμπειριών αλληλεπίδρασης μαζί του. Αυτές οι εμπειρίες ενεργοποιούν συγκεκριμένα νευρωνικά μονοπάτια ανάπτυξης όπου το μωρό θα διαμορφώσει συγκεκριμένα μοτίβα ανταπόκρισης σε διαφορετικές καταστάσεις. Έτσι ο πρωταρχικός συναισθηματικός δεσμός φαίνεται να επηρεάζει καθοριστικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, την αίσθηση ασφάλειας και συνεπώς την ικανότητα σύναψης σταθερών σχέσεων ζωής.

 

Ο  συναισθηματικός δεσμός λοιπόν εξασφαλίζει στο μωρό όχι μόνο απλά την επιβίωση αλλά του διαμορφώνει και τις πρώτες αναπαραστάσεις για τον εαυτό του, την/τον τροφό του και τον κόσμο. Ένας ασφαλής συναισθηματικός δεσμός είναι απαραίτητο στοιχείο ώστε το παιδί να αποκτήσει μία αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας ώστε να μπορεί να αποχωριστεί τον φροντιστή του και να εξερευνήσει τον κόσμο.

 

Ο πρωταρχικός συναισθηματικός δεσμός που κάθε ενήλικος είχε σχηματίσει κατά τη βρεφική περίοδο διαμορφώνει τον τρόπο που στην ενήλικη ζωή βιώνει την οικειότητα στις σχέσεις. Κάθε άνθρωπος βιώνει με διαφορετικό τρόπο την οικειότητα και έχει διαφορετικές ανάγκες. Άνθρωποι που έχουν μία πρωταρχική αίσθηση ασφάλειας, εμπιστεύονται εύκολα τους συντρόφους τους, νιώθουν άνετα να «ακουμπήσουν» σε αυτούς, δεν αναστατώνονται σε διαφοροποιήσεις ή δεν αγχώνονται για πιθανή απόρριψη ή εγκατάλειψη.

 

Αντίθετα άνθρωποι που έχουν σχηματίσει αγχώδη χαρακτηριστικά στην πρωταρχική σχέση, φαίνεται στην ενήλικη ζωή να διαμορφώνουν και σχέσεις ανάλογες όπου έχουν υψηλά επίπεδα άγχους μέσα στη σχέση, αμφισβητούν τον εαυτό τους αλλά και την αγάπη του άλλου και αναζητούν συνεχώς διαβεβαιώσεις για να καθησυχάσουν το άγχος που βιώνουν. Αποζητούν περισσότερη ώρα, προσοχή και τρυφερότητα ώστε να νιώσουν οικειότητα. Συχνά βιώνουν απογοήτευση ότι δεν παίρνουν αρκετά από τη σχέση τους.

 

Σε άλλες περιπτώσεις όταν ο τύπος συνασθηματικού δεσμού χαρακτηρίζεται αποφευκτικός, το άτομο δίνει την αίσθηση ότι προτιμά την απόσταση από την οικειότητα, δεν δείχνει εύκολα εμπιστοσύνη, δεν πιστεύει ότι μπορούν να ικανοποιηθούν οι συναισθηματικές του ανάγκες και έτσι κρατάει «ασφαλείς αποστάσεις» από τον/την συντρόφο.

 

Οι έρευνες δείχνουν ότι παρόλο που ο ασφαλής τύπος είναι ο πιο «θελκτικός» να επιλέξει κανείς για σύντροφο, πολλοί άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν συντρόφους που ανήκουν στον αγχώδη ή τον αποφευκτικό τύπο. Αυτό γιατί τους επιβεβαιώνει τις δομημένες αντιλήψεις τους για τις σχέσεις. Συνεπώς όταν δύο σύντροφοι ανήκουν στον αποφευκτικό ή στον αγχώδη τύπο βιώνουν δυσκολίες να κατανοήσουν ο ένας τις ανάγκες του άλλου για οικείοτητα, να αποκτήσουν μία κοινή αντίληψη για τη σχέση, να αποδεχθούν τις επιθυμίες και τις προσδοκίες του άλλου και να εμπιστευτούν τις προθέσεις του. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι τα εμπόδια δεν είναι ανυπέρβλητα. Σύμφωνα με τη θεωρία δεσμού μπορούν να υπάρξουν «επουλωτικές» -συναισθηματικα-εμπειρίες επαρκείς ώστε σταδιακά κάποιος να μετακινηθεί πιο κοντά στην αίσθηση ασφάλειας και να τροποποιήσει τον τρόπο που συνάπτει σχέσεις οικειότητας.

 

Έτσι, σύμφωνα πάντα με τους ερευνητές, ο τύπος συναισθηματικού δεσμού που διαμορφώθηκε κατά τη βρεφική ηλικία τείνει να διατηρείται στην ενηλίκη ζωή, όμως μπορεί να μετακινείται, σε κάποιο βαθμό, από την ανασφάλεια στην ασφάλεια, και αντίστροφα, ανάλογα με τις συναισθηματικές εμπειρίες του κάθε ατόμου.

 

Hudson, N. W., & Fraley, R. C. (2017). Adult attachment and perceptions of closeness. Personal Relationships, 24(1), 17-26.

 

https://internal.psychology.illinois.edu/~rcfraley/attachment.htm